Bipolar Bozukluk

Bipolar Bozukluk
Bipolar bozukluk duygu durum bozuklukları sınıfında yer alır. Duygu durum kişinin o anda kendini nasıl hissettiğiyle alakalıdır.Kaygılı, aşırı coşkulu, çökkün, normal  Bipolar bozukluk lunaparkta tahtıravelliye binmiş olmak gibidir. Tek farkı arada dengede durabilmeyi başarmasıdır.

İşaret ve Belirtiler
Bipolar Bozukluk tedavi edilmediğinde daha kötüye gideceğinden belirtilerin neler olduğunu bilmekte fayda vardır. Problemin farkına varmak iyileşmek için ilk adımdır.

Bipolar bozukluk farklı kişilerde farklı şekillerde görülebilir. Belirtiler şiddet ya da sıklık olarak değişiklik gösterebilir. Bazı kişiler mani ya da depresyona diğerlerinden daha yatkındır. Bazıları ise eşit sayıda depresif ya da manik atak geçirir. Bazıları çok sık duygu dalgalanmaları yaşarlar. Bazıları ise bir ya da iki kez yaşarlar.

Bipolar Bozukluk Nedir?
Bipolar bozukluk (Manik depresyon olarak da bilinir) duygu durumda, enerjide, düşüncede ve davranışlarda ciddi değişikliklere yol açar. Kendini iyi ya da kötü hissetmenin dışında bipolar bozukluğun döngüsü günler, haftalar ve aylar sürebilir. Bipolar bozukluğun sebep olduğu duygu durum değişiklikleri o kadar yoğundur ki günlük işlevleri engeller.

Manik dönem boyunca kişi işten çıkabilir, kredi kartı borcu yapabilir ya da uykusu çok azalabilir.

Depresif dönem boyunca aynı kişi aşırı yorgun olabilir, yataktan çıkmak istemeyebilir. İşsiz kaldığı ya da borçlu olduğu için umutsuzluk ve çaresizlik içine girebilir.

Bipolar bozukluğun sebebi genetiktir. İlk manik ya da depresif dönem ergenlikte oluşur. Belirtiler kafa karıştırıcı olabilir. Bipolar bozukluğu olan bir çok kişi yanlış tanı alır. Ancak doğru bir tedavi ve destekle daha kaliteli bir hayat yaşayabilir.

Bipolar Bozuklukla İlgili Mitler ve Gerçekler
Mit: Bipolar bozukluğu olan insanlar iyileşemez ve normal bir hayat süremez.

Gerçek: Bipolar bozukluğu olan bir çok kişinin iyi bir kariyeri, mutlu bir aile hayatı ve doyurucu ilişkileri vardır. Bipolar bozuklukla yaşamak zordur ancak tedavi ve doğru baş etme yöntemleri ile hastalıkla başa çıkılabilir

Mit: Bipolar olan kişiler sürekli mani ve depresyon arasında gidip gelirler.

Gerçek: Bazı kişiler şiddetli mani ve depresyon dönemleri yaşarlar. Ancak çoğu maniden çok depresyon yaşar. Mani bazen fark edilmeyecek kadar silik olabilir.  Bazen de kişiler hiçbir belirti göstermeden uzun süre gidebilirler.

Mit: Bipolar bozukluk sadece duygu durumu etkiler.

Gerçek: Bipolar bozukluk enerji düzeyini, yargılamayı, hafızayı, dikkati, iştahı, uykuyu, cinsel dürtüleri ve öz güveni etkiler. Buna ek olarak bipolar bozukluk kaygı bozukluğu, madde kullanımı ve sağlık problemleri: diyabet, kalp hastalığı, migren ve yüksek kan basıncı gibi ek problemlere de sebep olur.

Mit: Bipolar Bozukluğun ilaçtan başka tedavisi yoktur.

Gerçek: İlaç kullanımı bipolar tedavisinin temeli olsa da, terapi ve kendine yardım yöntemleri de önemli bir rol oynar.  Düzenli olarak spor yaparak, yeteri kadar uyuyarak, doğru şekilde beslenerek, duygu durumunuzu izleyerek, stresinizi en az düzeye indirerek ve etrafınızda destekleyici kişileri bulundurarak belirtileri kontrol altına alabilirsiniz.

Bipolar Bozuklukta dört adet duygu durum vardır: Mani, hipomani, depresyon ve karma epizod. Bu duygu durumların her birinin farklı belirtileri vardır.

Mani Belirtileri
Manik dönemde, artmış enerji, yaratıcılık ve öfori yaygındır. Manik dönemde olan hastalar normalden çok fazla konuşur, neredeyse hiç uyumaz ve çok hareketlidir. Kendilerini çok güçlü, yenilmez ya da seçilmiş kişi olarak görürler.

Mani başta iyiymiş gibi gelse de bir süre sonra kontrolden çıkar. İnsanlar manik dönemde umursamaz ve riskli davranışlarda bulunabilirler. Tüm yatırımlarını kumarda harcamak, aşırı cinsel aktivitede bulunmak ve gereksiz yere harcama yapmak. Aynı zamanda çok sinirli, tahammülsüz olabilirler. Kavga ederler ve diğerleri dediklerini yapmadıklarında ve herhangi bir eleştiri aldıklarında saldırganlaşabilirler. Bazıları da sanrısal olup sesler duyduklarını söylerler.

Hipomani Belirtileri
Hipomani maninin daha az şiddetli olanıdır. Hipomanik dönemde olanlar öforiktir (aşırı neşe), enerjiktir ve üretkendir. Ancak günlük hayatlarını devam ettirebilirler. Gerçeklik algıları bozulmaz. Dışarıdan bakanlar için durum çok iyi görünebilir. Hipomanide olan kişiler ilişkilerini olumsuz etkileyecek ani kararlar alabilirler. Hipomani bazen bir mani dönemiyle bazen de depresif bir dönemle sonuçlanır.

Maninin genel belirtileri şunlardır:
• Çok iyimser ya da aşırı öfkeli hissetmek
• Kişinin beceri ve yetenekleriyle ilgili abartılı inançlar
• Uykunun azalmasına rağmen aşırı enerjik olma
• Diğerlerinin takip edemeyeceği derecede hızlı konuşma
• Fikir uçuşması; bir düşünceden diğerine geçmek
• Odaklanmada zorluk
• Yargılamada bozulma ve dürtüsellik
• Sonuçları düşünmeden umarsızca davranmak
• Sanrılar ve halüsinasyonlar

Bipolar depresyon
Çok benzer olmasına rağmen bipolar depresyonun belirtilerinde normal depresyondan bazı farklılıklar görülür. Örneğin bipolar depresyonda tahammülsüzlük daha olasıdır, suçluluk vardır, duygu durum değişiklikleri vardır, huzursuzluk vardır. Daha yavaş konuşur ve hareket ederler. Fazla uyurlar ve kilo alırlar.

Depresyonun genel belirtileri:
• Umutsuzluk, mutsuzluk ya da boşluk
• Huzursuzluk
• Zevk alamama
• Yorgunluk ve enerji azlığı
• Fiziksel ve zihinsel yavaşlık
• İştah ve kiloda değişme
• Odaklanma ve hafıza problemleri
• Değersizlik ve suçluluk duyguları
• Ölüm ve intihar düşünceleri

Karma dönemin özellikleri
Karma bir dönemin özellikleri arasında mani, hipomani ve depresyon belirtileri vardır. Tahammülsüzlük, kaygı, uykusuzluk, odaklanmada zorluk ve hızlı düşünceler vardır. Yüksek enerji ve kendini kötü hissetmenin sonucunda kişinin intihar riski artar.

Bipolar bozukluğun tedavisi
Bipolar bozukluk uzun dönem tedaviyi gerektirir. Kronik ve tekrarlayıcı bir hastalık olduğundan kendinizi iyi hissetseniz bile tedaviye devam etmeniz gerekir. Birçok kişi atakları engellemek ve belirtileri azaltmak için ilaç kullanırlar.

İlaç dışında alternatif tedavi yöntemleri bulunmaktadır: Bipolar bozukluğun belirtilerini kontrol etmede sadece ilaç kullanımı yeterli değildir. En etkili yöntem ilaç, terapi, hayat tarzı değişiklikleri ve sosyal desteğin hepsini bir arada kullanmaktır.

Kendi Kendinize Nasıl Yardım Edersiniz?
Bilgilenin : Bipolar Bozuklukla ilgili elinizden geldiğince çok şey öğrenmeye çalışın. Ne kadar çok şey bilirseniz hastalığınızı kontrol etmeniz o kadar kolay olacaktır.

Stresi kontrol altında tutun: Yüksek stresli durumlardan uzak durun. Dengeli bir çalışma hayatı önemli. Meditasyon ya da nefes egzersizleri sizi biraz daha rahatlatacaktır.

Destek Arayın: Yardım ve destek alabileceğiniz kişilerin etrafınızda bulunmasında fayda vardır. Güvendiğiniz bir arkadaşa ya da bir destek grubuna katılmanız önemlidir. Yardım aramak güçsüzlük değildir. Diğerlerine yük olduğunuz anlamına gelmez.

Sağlıklı Seçimler Yapın: Sağlıklı uyku, yeme ve spor yapma duygu durumunuzu olumlu etkiler. Özellikle de uyku!!!

Duygu Durumunuzu İzleyin: Belirtilerinizi takip edin. Duygu durumunuzun neden dalgalandığını bulmaya çalışın. Böylece belirtiler başlamadan durdurabilirsiniz.

İntihar Riski:
Bipolar bozukluğun depresif dönemi çok şiddetli olabilir ve intihar riski taşır. Bipolar depresonda olan kişilerin intihar riski normal depresyondan çok daha fazladır.

İntiharın uyarıcı belirtileri :

• Ölümle, kendine zarar vermeyle ya da intiharla ilgili konuşmak
• Umutsuzluk ve çaresizlik
• Kendini değersiz ve diğerlerine yük gibi görmek
• Umursamaz bir şekilde davranmak
• Olayları sıraya koyma ya da veda etme
• İntiharda kullanılabilecek silahlar ve ilaçları aramak

Bipolar Bozukluk belirti ve tetikleyicileri
Stress – Stresli yaşam olayları genetik olan  bipolar bozukluğu tetikleyebilir. Yaşamdaki ani değişiklikler- iyi ya da kötü- evlenmek, aileden ayrılmak, sevilen kişiyi kaybetmek, işten çıkarılmak ya da taşınmak.

Madde kullanımı – Madde kullanımı bipolar bozukluğa sebep olmaz ancak tetikleyip daha da kötüleştirebilir. Kokain, ekstazi ve amfetamin maniyi tetiklerken alkol ve sakinleştiriciler de depresyonu tetikler.

İlaç  – Bazı ilaçlar özellikle de anti depresanlar maniyi tetikleyebilir. Soğuk algınlığı ilaçları, iştahı bastıran ilaçlar, kafein, tiroid ilaçları.

Mevsimsel Değişim – Mani ve Depresyon dönemleri çoğunlukla mevsimsel bir yapı izler. Mani yaz sezonunda ve depresyon sonbahar, kış ve ilkbaharda görülebilir.

Uyku yoksunluğu– Uykunun azalması- birkaç saat azalsa bile maniyi tetikleyebilir.

Bipolar Bozukluğu olan aile bireylerine yardım etmek

Bipolar Bozukluğu Öğrenin: Belirtilerle ve tedavi yöntemleriyle ilgili her şeyi öğrenmeye çalışın. Ne kadar çok öğrenirseniz o kadar çok sevdiğiniz kişiye yardım edebilirsiniz.

Hastayı yardım alması için cesaretlendirin: Bipolar bozukluğa ne kadar çabuk müdahale edilirse, hastalığın gidişatı o kadar iyi olur. Bu yüzden yakınlarınızın tedavi almaları için teşvik edin. İlaç almadan daha iyi olur mu diye beklemeyin.

Anlayışlı olun: Her zaman yanında olduğunuzu ona belirtin. Onu dinlediğinizi gösterin, cesaretlendirin ya da tedavide yardımcı olun. Hastalar bazen diğerlerine yük olmamak için yardım arayışında bulunmazlar. Ona elinizden geleni yapacağınızı söyleyin.

Sabırlı Olun. İyileşmek zaman alır. Çabuk ve kalıcı bir iyileşme beklemeyin. Tedavinin hızına ayak uydurun. Zorluklarla baş etme konusunda hazırlıklı olun. Bipolar bozukluk hayat boyu baş edilmesi gereken bir hastalıktır. Aynı şeker hastalığı ya da kalp hastalığı gibi…

Bipolar bozukluğu olan hastayı desteklemek
• Neler söyleyebilirsiniz:
• Bu hastalıkta sen yalnız değilsin. Ben senin yanındayım.
• Senin gerçek ve ciddi bir hastalığın olduğunu biliyorum. Bu düşünce ve duygular ondan kaynaklanıyor.
• Şu an belki inanmıyorsundur ancak iyileşeceksin.
• Senin neler hissettiğini pek anlamıyor olabilirim ancak seni düşünüyorum ve sana yardımcı olmak istiyorum.
• Benim için önemlisin.

Bipolar Bozukluğu Olan Hastayı Tedaviye İkna Etmek

• Neler söyleyebilirsiniz:
• Bipolar bozukluk ciddi bir hastalıktır aynı şeker hastalığı gibi ve ilaçla tedavi gerektirir.
• Bu hastalıktan sen sorumlu değilsin. Senin hatan değil.
• Daha iyi olabilirsin. Sana yardımı dokunacak bir çok tedavi yöntemi var.
• Bipolar bozukluk tedavi edilmediğinde, daha kötü olur.